بررسی جایگاه اصل عدالت در حقوق و تکالیف زوجیتی در نظام حقوقی ایران

روابط زوجین، به دلیل اهمیت حفظ بنیان خانواده که با روند مدرن شدن جوامع، تغییر شکل خانواده ها و افزایش آمار طلاق رو به سستی گراییده، از موضوعات مهم پژوهش های فقهی، جامعه شناسی و حقوقی می باشد؛ در این میان تعالیم اسلام به دلیل جامعیت، اصول فراجنسیتی آن، انسجام، سهل-مداری و عدالت محوری می تواند به عنوان منبع غنی از تعالیم، نظام منسجمی از حقوق و تکالیف را با ابتنای بر اصل عدالت شکل دهد. هدف از پژوهش حاضر این است که با رویکردی نظام مند نحوه ی چینش حقوق و تکالیف را در روابط زوجیتی از زاویه ی اصل عدالت در احکام اسلامی مورد واکاوی قرار دهد و بر این مبنا، نسبت حقوق و تکالیف زوجیتی را با عدالت در قوانین و مقررات موضوعه ایران بسنجد. روش تحقیق پژوهش، بر اساس ماهیت موضوع در بخش تعاریف با شیوه ی توصیفی- تحلیلی است و در بخش مبانی و مستندات بر مبنای شیوه ی استنتاجی- استنباطی می باشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اصل عدالت در نظام قانونگذاری اسلامی هم راهبردهای نظری در علم کلام و هم آثار عملی در فقه و دانش های مرتبط با آن را داراست و معیار عدالت درون خانه ای عبارتست از تساوی زوجین در حقوق انسانی و تفاوت در حقوقی که هر یک به تناسب جایگاه جنسیتی خود در خانواده داراست. نظام حقوقی ایران، با وجود تبعیت از احکام اسلامی، در روابط زوجین، الگوی منسجم نظام تفکر اسلامی را دارا نیست و در مسائلی همچون تعدد زوجات، نشوز زوج و یا حق شوهر بر منع اشتغال همسر خود با مبانی و معیارهای عدالت همخوانی چندانی ندارد و دارای خلأ و ابهام می باشد.